Epidural Doğum

EPİDURAL DOĞUM

 Günümüzde doğum ağrısını azaltmak amacıyla kullanılan birçok yöntem vardır. Bunlar arasında psikolojik teknikler ve lokal veya genel anestezide kullanılan çeşitli ilaçlar sayılabilir. Bu uygulanan yöntemler kültürden kültüre, inançlara, toplumsal değerlere, sağlık personelinin yaklaşımına ve kişinin tercihlerine göre değişir.

Doğumda, analjezi ve anestezi uygulaması, anne ve yeni doğanın bakımı kuşkusuz anestezi doktoru için en zor hastalardan biri olarak kabul edilir. Bu güçlüğün nedenleri, gebe kadının vücudundaki fizyolojik değişimler ve yeni doğanın anatomi ve fizyolojisinin erişkinden farklı olmasıdır. Diğer bir zorluksa doğumun saatinin belli olmaması uygulanan anesteziyi, yapacak hekimin deneyimi önemlidir.

Epidural anestezili doğum nedir?

Doğum, yaşama dair en güzel deneyimlerden biri olsa da anne olmaya hazırlanan pek çok kadın bebekleri için en sağlıklı doğum yöntemini uygulamak isterler. Ancak çevresindekilerinin doğuma dair acı tecrübelerini duyup onlardan etkilenerek kendilerini gergin ve kaygılı hissedebilirler.

Bu önerilere rağmen normal doğum kaygısı devam eden anne adayları için doğum sırasında çekilen ağrının azaltılmasında kullanılan yöntemler arasında en etkili olanı epidural anestezili doğum yöntemi olmuştur. Ağrısız doğuma halk arasında prenses doğum da denmektedir. Günümüzde tüm dünyada normal doğum yapmak isteyen gebelerde doğum ağrısını azaltma seçenekleri arasında kullanılmaktadır.

Epidural almanın en temel faydalarından biri, doğum boyunca ağrı çekmeden kendinizde olabilmenizi sağlamasıdır. Eğer epidural anestezi ile amaç doğumda sıfır ağrı değil, dayanılabilecek seviyede ağrı yaratma gayreti içerisinde olunursa hasta kontraksiyonları hissedemeyebilir. Hissedemediği bir kontraksiyonda bebeği dışarı çıkarma hissiyatı kaybolur. Bu da hiç istemediğimiz bir şeydir.

Kimlere Epidural Yapılır?
Epidural doğum için temel koşul annenin bilinçli olarak doğum sürecine katılmayı tercih etmesidir. Ayrıca; gebelik süresinin problemsiz geçmiş olması, düzenli rahim kasılmalarının olması, rahim ağzının 3-7 cm seviyesinde açılmış olması, baş gelişte tek bebek ve 38-42 haftalık gebelik olması durumunda epidural yöntem ile doğum tercih edilebilir.

Epidural doğuma karar verme ekibin ortak kararıdır. Bu ekipte kadın doğum uzmanı, anne adayı ve anestezi uzmanı birlikte karar verir.

Epidural Doğum Kararı Verildikten Sonra Neler Yapılıyor?

Epidural yöntemi anestezi uzmanlarının en yaygın olarak kullandıkları ve oldukça tecrübeli oldukları bölgesel anestezi tekniklerinden biridir. Epidural kateter tecrübeli anestezi hekimleri tarafından uygulandığında başarı oranı son derece yüksek ve yan etki oranı da son derece düşüktür. Ancak, bütün olumlu yönlerine rağmen literatürde epidural yöntem ile gebelerin %85′inde yeterli etki elde edilirken, %12’sinde kısmi etki görüldüğü ve %3 gebede ise hiç etki görülmediği bildirilmektedir.

Girişimden önce anestezi uzmanı tarafından anneye işlemin nasıl yapılacağı ve olası yan etkileri anlatılır. Annenin varsa aklına takılan soruları cevaplandırılır. Ayrıca annenin muayenesi yapılır. Gerekli kan tahlillerine bakılır ve varsa aldığı ilaçlar öğrenilir.

Doğum ağrıları başlayıp ağrılar düzenli hale geldikten sonra anne adayına odasında ya da ameliyathane şartlarında anestezi doktoru tarafından uygun pozisyon verilir. Süreç boyunca gebe ile kurduğu iletişim ve yaptığı müdahaleyi adım adım anlatmak, gebeyi çok rahatlatarak stresini azaltır.

Epidural anestezi normal doğum öncesinde anne adayının bel kısmından özel bir iğne ile girilerek omuriliği saran zarın dışındaki bölgeye takılan bir kateterden ağrı kesici bir madde verilerek belden aşağısında ağrı hissinin engellenmesi olarak tarif edilebilir.

İşlemden sonra ağrılar azalmaya başlasa da tam etkinin ortaya çıkması 10-25 dakika sürer. Ağrı, doğumun ilerlemesiyle ve ilacın etkisinin azalmasıyla şiddetlendiğinde doz ayarlaması yapılır. İlaç uygulandıktan sonra gebenin ayaklarında ısınma ve karıncalanma başlar ve daha sonra göbek hizasına kadar yükselen uyuşukluk hissedilir. Amaç, annenin kasılmaları hissetmesi fakat ağrı duymamasıdır. Doğum gerçekleştikten sonra kateterin çıkarılması ağrılı bir işlem değildir.

Anestezi ilaçlarının doğum sürecinin erken dönemde uygulanması, kasılmaları durdurup doğumu geciktirir. Geç uygulandığında da hem anne gereksiz ağrı çekmiş olur hem de ağrılar daha sık geleceğinden anne adayı işlem süresince hareketsiz kalamaz ve epidural uygulanması zorlaşabilir.

Epidural doğum tekniğini nasıl gerçekleştiriyorsunuz?

Epidural etkisi altındayken hareket edebilirsiniz. Hiçbir acı hissetmeseniz doğum ilerledikçe kasılmaların farkında olacaksınız ancak ilacın etkisi yüzünden yürüyemeyebilirsiniz, bu da sizi doğumda yatağa bağımlı hale getirir ve aktif doğum şansınızı kaybedebilirsiniz. Doğumda aktif olmadığınız zaman doğum eyleminin süresi uzar.

Epidural yöntem uygulanan hastalar kasılmaları hissetmediklerinden doğum anında ıkınma hissi duymayabilir. Bu hissin olmaması da epidural anestezinin sevmediğimiz özelliklerinden biridir. Gebenin doktoru ya da ebesi ıkınmayı ne kadar tarif etse de ıkınma iç güdüsel yaşanan bir histir.

Epidural yöntem ile doğum gerçekleşmez veya acil sezaryen ameliyatı yapılması gerektiğinde neler yapıyorsunuz?

Epidural yöntemle normal doğum yaptırılmaya çalışılırken doğumun herhangi bir nedenle gerçekleşmediği durumda belden takılan epidural kateterden verilen ilaç dozu ve konsantrasyonu arttırılarak sezaryen doğum da gerçekleştirilebilir. Bu şekilde epidural kateter yardımı ile anne adayı uyanık olarak hem normal doğum hem de gerektiğinde sezaryen doğum yapabilir.

Epidurale Alternatif Yöntemler

Doğum eğitimlerimde epidural doğumu gebelerime muhakkak anlatırım. Öncelikle epidural anestezi ile doğum düşündüklerinde bu müdahalenin avantajlarını, dezavantajlarını düşünmelerini isterim. Bu müdahaleyi uygulamadan alternatif olarak neler kullanabiliriz sorgulamalarını ve beklersem ne oluru düşünmelerini tavsiye ederim. Unutmayın müdahale müdahaleyi doğurur. Gebenin eğer ısrarla epidural anesteziyi tercih ederse de bu yöntemleri denemeden epidural yaptırmamasını tavsiye ederim.

Bu amaçla nefes, derin gevşeme, aktif hareket imkânı, müzik ile rahatlama, psikoterapi ve hipnoterapi çalışmaları yapılabilir. Masaj, refleksoloji, suyun rahatlatıcı etkisinden faydalanılır. Akupunktur, zihin alanı imajinasyon çalışmaları ve pozitif olumlama teknikleri ile gebenin öncelikle derin gevşemesi ve kasılmaları daha kolay karşılaması için çaba sarf edilir. İşte bu yöntemler kullanılsa da doğum ağrısını azaltmak da bazen yetersiz kalabilir. Doğum ağrılarını azaltmada en son çare olarak etkili yöntem epidural yöntemdir.

 Epidural Doğumun Avantajları

• Doğum yapacak olan anne adayının ağrı eşiği düşükse ya da kendisini doğuma hazır hissetmiyorsa epidural yöntemin tercih edilmesiyle doğum gerçekleştirilebilir.
• Epidural anestezi gebede ağrı duyusunu mükemmel keser ve gebe rahatlar ve aynı zamanda gebe de uyanıktır ve sürece hâkim olur.
• Uzun süren doğumlarda annenin dinlenebilmesini ve doğum anında güçlenmesini sağlar.
• Yorulmuş bir anne için doğumun olumsuz taraflarını devre dışı bırakarak annenin pozitif bir doğum deneyimi yaşamasını mümkün kılar.
• Sistemik anestezi ilaçlarının aksine, bebeğe sadece çok küçük dozda ilaç aktarılır. Epidural doğum hem anne hem de bebek için güvenli bir yöntemdir.
• Epidural anestezi uygulaması acil durumlarda normal doğumdan kolaylıkla sezaryene geçiş yapılabilmesini sağlar.

Epidural Doğumun Dezavantajları

Epidural anestezinin kendi içinde dezavantajları da var mıdır? Bunları da konuşmamız gerekir. Çünkü doğumda yapılan her müdahalenin artısı da eksisi de vardır.

• Serum takılması ile hareket özgürlüğü kısıtlanır ve gebe aktif olarak doğum sürecine katılamaz.
• Epidural ağrıyı azalttığı için dışarıdan suni sancı yani oksitosin ile desteklenmesi gerekir.
• Dışarıdan suni sancı verildiğinde bebeği daha sıkı takip edebilmek için sürekli NST ile monitorize edilir.
• Enfeksiyon riski uygulanan kateter nedeniyle yüksektir.
• Beden doğal ağrıyı hissedemez ve vücudun kendi salgıladığı oksitosin aktif salgılanamadığı için, vücutta doğal endorfinler salgılanamaz. Süreci uzatır ateş yapar.
• Annenin ıkınma refleksi kaybolur. Bebek yeterince anne tarafından ittirilemeyince rutinimiz olmayan epizyo açmak gerekebilir. Belki annenin yeterince bebeği ittirememesi ve kanalda ilerleyemediği için strese giren bebeğin kalp atışlarının bozulmasına bağlı olarak bebeğe uygulanacak vakum olasılığı artar. Hatta sezaryen oranları bile artar.
• Ayrıca; %1’den düşük olasılıkla baş ağrısı ve sırt ağrısı olabilir.
• İstenmeyen hafif yan etkiler ile de karşılaşılabilir. Bunlar; hafif baş dönmesi, geçici tansiyon düşmesi, bulantı, kaşıntı, sersemlik, idrar yapamama da görülür fakat kolaylıkla tedavi edilebilir

Büyük gün gelmeden önce, sizin için en uygun olan ağrısız doğum seçeneklerini araştırın. Bazı kadınlar için epidural en iyi seçenek olabilir, ama sizin için iyi olmadığına karar verirseniz, rahat doğum yapmanızı sağlayacak diğer seçenekleri kullanabilirsiniz. Unutmayın bu sizin bebeğinizin doğumu tercihlerinize her daim saygı duymalıyız.