Aktif Doğum

İngiltere’de Aktif Doğum üzerine çalışmaları ve eğitimleri olan Janet Balaskas, aktif doğum felsefesini 1970’li yılların sonuna doğru yaymaya başlamıştır. Aktif doğum kadının iç sesini dinleyerek ona göre özgürleşmesidir. Doğum yönetilen bir süreç değil, yönetimin bilakis gebenin elinde olduğu mantığını savunur. Kadını yatarak değil, ayakta dikey pozisyonda yerçekiminin etkisini aktif kullanmasının avantajlarını sunar.

Aktif Doğum Felsefesinde

1-Doğum pasif bir mahkumiyet değildir. Müdahalesiz her doğum da belirgin bir hareket vardır. Kadın iç sesini dinleyerek gezer, dolaşır, çömelir, kalkar, oturur istediği pozisyonu bedeni ne isterse onu yapar kararını bedeni verir. Her değiştirilen pozisyon bedende rahatlamayı artırır.

2-Bütün dünyadaki kadınların tarihsel sürecine bakıldığında kadınların doğumlarını ayakta ve aktif pozisyonda yaptıkları gözlenmiştir. Ayakta yapılan doğumların yerçekiminin etkisi ile daha rahat ve kolay olduğu gözlenmiştir.

3-Günümüzde sanayileşmiş toplumlarda birçok kadın, genellikle hastanelerde sırt üstü veya yarı yatar pozisyonda doğurmaktadır. Bu uygulama hem zamansal olarak doğum eylemini uzatmakta, hem de doğal bir eylem olan doğumu medikalize etmektir.

4-Yarı yatar pozisyon veya yatar pozisyonların, bir sürü olumsuz etkileri yayınlarda ortaya konulmuştur. Sırt üstü yatış arkadaki ana damarlara basınç etkisi yaratır. Kalpten aşağı doğru giden ana artere yapılan bu bası sonucu, rahim ve plasenta yeterince kanlanamaz. Buda bebekte strese neden olur. Dolaşım bozukluğu nedeni ile bu da doğum sonu kanamalara sebep olur.
Yatar pozisyonu pelvik eklemin hareketini kısıtlar. Çömelme ya da dizlerin göğse çekilmesi pelviste maksimum açıklığı sağlar.
Yatar pozisyonda ağırlık direk sakrum üzerinedir ve bu durum pelvis arka duvarının, bebeğin başına uyum sağlamasını geriye doğru hareketini önler. Çömelme ve bacakları göğse çekme ile karşılaştırıldığında pelvis de %30 daha daralma sağlar.
Yatar pozisyonda rahim yer çekimine karşı çalışırken, dikey pozisyonda yer çekimini yanına alır. Yatay pozisyon gereksiz yere güç harcama ve ağrıya neden olurken doğumun süreside uzar. Dik pozisyonda bir hareket ile bebek daha rahat rotasyonunu yapar, inişi daha kolay olur ve doğum daha rahat geçer.
Eğer annenin hareketleri kısıtlanırsa bebeğin rotasyonel hareketleri olmaz ve inişi bozularak doğum zorlaşır.

5-Aktif Doğum Pozisyonları ayakta durma, yürüme, dik oturma, çömelme, dizlerinin üzerinde durma, emekleme, yana yatışı içerir. Bir doğum pozisyonunun etkili olması için; damarlarının üzerinde bası olmaması, hareketin kısıtlanmaması, pelvisin tam olarak mobil olması, bedenin yerçekimi ile uyumlu çalışması gerekmektedir.

6-Aktif doğumda doğal hormonların engellenmeden salınımı ile fizyolojik doğum eylemi kendiliğinden ilerler. Oksitosinin maksimum salgılanması, etkili kasılma, etkili ıkınma refleksi, kolay bir plasenta ayrılması ve doğum sonrası rahimde en etkili küçülmeyi sağlar. Yükselen endorfinler annede analjezik etkisi yapar. Yükselen bu hormon seviyesi anne ve bebek güvenli bağlanmasını artırır.

7-Annenin mahremiyetini korumak, kendisini güvende hissettirmek doğumu kolaylaştıran başka bir faktördür. Aktif doğumun ana unsuru olan ayakta hareket özgürlüğü ve maksimum hormon salgısı için bu ortamlar vazgeçilmezdir.

8-Doğumun aktif döneminde açıklık 5-6 santimetreden sonra vücut ısısına yakın sıcaklıktaki suya girmek aktif doğumu hızlandırır, kasılmaları artırabilir. Suyun kaldırma kuvveti gevşeme sağlayarak rahatlatır. Ağrı algısı azalır.

9-Son 50 yıldır yapılan çalışmalar aktif doğumun oldukça avantajlı olduğu yönündedir.
*Doğumun doğal ritmi bozulmaz.
*Rahim kasılmaları daha düzenli ritmik ve sıktır.
*Kasılmalar arası daha fazla gevşeme sağlanır.
*Rahim içi basınç sürekli olarak daha da yükselir.
*Doğumun birincil ve ikincil dönemleri daha da kısalır.
*Doğumlar daha az stresli olduğu için anestezi ihtiyacı azdır.
*Doğumlarda %40 varan kısalmalar olur.
*Yeni doğan sağlığı daha iyidir.
*Kadınlar doğuma aktif olarak katıldıkları için kendilerini çok daha güçlü hissederler.

10-Aktif doğum tartışmasız olarak daha kolay ve güvenlidir. Hem anne hem de bebek aktif olarak doğuma katılmışlardır.

11-Aktif doğum pozisyon ayarlamaktan ziyade bir felsefedir. Doğumdaki tercihlerin ve kararların anneye ait olduğudur. Anneye saygılı olmaktır.

12-Aktif doğumun amaçlarından biride doğum yapılan ortamları değişimi ve ebelerin eğitimidir.

13-Doğum yarı içgüdüsel, yarı öğrenilen bir güç yolculuğudur. Hamilelik boyunca fiziksel, ruhsal ve duygusal bir hazırlık dönemine ihtiyaç duyar.

14-Aktif Doğum hareketi doğum yapan kadınların yeniden içlerindeki gücü keşfetmelerine ve doğumun güzelleşmesine yol açmıştır.
Özet olarak, aktif bir doğumun başlıca faydaları:

1. Daha az ağrı olur.
2. Eylem ve doğum sırasında bebeğinize daha fazla oksijen gider.
3. Daha etkili kasılmalar oluşur.
4. Ikınmak daha kolaydır.
5. Daha düşük yırtılma riski vardır.
6. Doğumdan sonra siz ve bebeğiniz optimal kondisyondadır.
7. Bağlanma ve emzirme kolaylaştırılır (3)
Janet Balaskas’tan Aktif Doğum Eğiticiliği eğitimi, ayrıca Türkiye’de İstanbul Doğum Akademisi’nden 9 ay 10 gün süren Aktif Doğum eğitici eğitimini aldım. Bu eğitimlerin ardından doğumların çok daha kolay çok daha coşkulu yaşandığına şahit oldum. Mesleğime daha da güvenli bir aşkla bağlandım.

Dr. Sebahat TURAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Doğuma Hazırlık ve Nefes Eğitmeni
Aktif Doğum Eğitmeni Hipnoterapist Cinsel Terapist
Kaynaklar
1. Janet Balaskas 1991, New Active Birth
2. Janet Balaskas 1992,Active Birth, New Approach to Giving Birth
3. İstanbul Doğum Akademisi